Les néologismes amazighs

Re : Les néologismes amazighs

peut-être aussi dans takfayt = le lait (un don ?)

et Yuc / Yakuc (Dieu)

Azul,

&ur ne&, neqqar (chez nous, nous disons) :

en Amazi& de Kabylie, nous avons plusieures formes pour designer le Lait.
je s uppose que le mot Lait (aYeFKI) viendrait du verbe Donner Prodiguer ....
la vache Donne, ce que donne la vache (ou la chevre ...)

il y a :
aYeFKi (Ath Irathen)
aYeFK (a cte de Ath iRathen, At Wasif)
aKKufay (Kabylie, je crois dans la region de Vgayet)
aCeFay (je crois dans la region de Tadmaiyt)

nous retrouvons alors presque toutes les versions : FK, KF et enfin la verstion zenete CF !

qimet di lehna

tudert i Tmazi&t
 
Re : Les néologismes amazighs

Azul,

please, can you mention in which regions the words exist, for exemple, where did you found the word AGG ? is it in amazi& of Kabylia?

for me : anagi derives from : aNaYYi = from aNeY (to see) (YY ---> G)

azul

tudert i tmazi&t



Azul fell-ak a gma,

Ula d nekk seg Wayt Iraten, seg lâer'c-nwen ;)

Tis snat, nezmer ad nemyaru da s tmazight, acku iles-nnegh d iles amazigh, ur yelli d iles afr'ensis. Lemmer zemregh ad ssiwlegh ed waytmaten-nnegh Icelh'iyen ed Imazighen n Tlemmast n Merr'uk s tmazight, tili s tmazight kan ara ssawalegh id-sen da, imi kan taswiât-a ur zmiregh ad fehmegh akk ay-n qqaregh s tcelh'it, sseqdacegh tafr'ensist.

Tis krad', deg way-n yerzan "agg" (anamek-ines "ched"), amyag-a (verbe) ur t-sseqdacen deg Tmurt n Leqbayel n wass-a. Ahat yella yettusseqdac deg teqbaylit taqburt. D acu kan, amyag "agg" yejja-d adriz (later') deg teqbaylit n wass-a :

"agg" yefka-d "sigg" :

Sigg : ssed'her-d ighef-inek akk-n ad d-temmuqqled' seg ufella (seg nnig n ss'ur, seg nnig wexxam). Ad d-tinid' : La d-yettsiggi seg ss'ur (la d-yettmuqqul seg ufella, seg ss'ur).

Anagi : d win "yettaggen" (d win d-icehhden).

"Agg" mazal yettusseqdac deg tmazight n Tlemmast n Merr'uk ed tcelh'it. Deg Wayt Yezdeg (deg tmazight n Tlemmast n Merr'uk), anamek-ines "ched". Deg Ssus, anamek-ines "z'er, mmuqqel". Daghen, yessefk ad d-nger tamawt ghef wemcabah n unamek (lmeâna) gar wawal "agg" (ched) ed wawal "cahada" (ched, s taâr'abt). Nekni "agg" yettwaqqen unamek-ines gher "tmez'riwt, gher tmughli", yerna ula deg taâr'abt, "cahada" yettwaqqen unamek-ines gher "tmughli", imi deg taâr'abt yella daghen wemyag "caahada" (mmuqqel, z'er). Ahat amcabah-a deg unamek yesskanay-d az'ar-nni ucrik yellan gar yiles amazigh ed yilsawen afrusyawiyen (afroasiatiques).

Kecc tennid'-d ahat "anagi" nezmer ad t-nesseqreb gher uz'ar n "NY" ay d-yefkan "aney" (z'er, s tmaceght), maca "anagi" yettban-iyi-d yeqreb ugar gher "agg" wala gher "aney".

Amyag am "agg" gher-s talgha (forme) am "aR1R1" (R = targalt-consonne). Ihi, talgha-ines tcubeh tin "aR1", am "af, az', agh".

Yuwey-iyi-d R'ebbi imyagen am wi zemren ad sâun isuddimen (dérivés) n talgha-a : aRaRi :

Agg >>> anagi.

Z'er daghen amedya-a :

Agh >>> tawaghit (< *awaghi, seg talgha aRaRi)

Deg tgara, yessefk daghen ad d-nger tamawt imyagen am "aney", isem-nsen n umeggay (nom d'agent) ur gher-s talgha n "anagi" (anaRi), wanag gher-s talgha n "amaR1aR
2" :

AR1eR2 ==== AmaR1aR2

Aker ==== Amakar

Ihi, deg tez'ri (en théorie), amyag am "aney" ad yili gher-s isem n umeggay am "amanay" (win yettanyen).

Taneggarut akk, xsegh ad d-inigh is ghef leh'sab n Haddadou Mohand Akli, isem n Ayt Yanni yekka-d seg "Yanni" (d isem n wemdan - anthroponyme), u yezmer uneggaru-a ad yili yakka-d seg wemyag "aney" (z'er, mmuqqel). Ay-a yexs ad d-yini amyag "aney" yella yettusseqdac deg tmazight n Tmurt n Leqbayel zik.

Mi ara d-nini "zik", ur nez'ri melmi, imi iles-nnegh negh akk tintalyin-nnegh (dialectes) ur gher-sent amezruy yuran, ur gher-sent at'as n teftarin (documents) tiqburin yuran. Ghef way-a, ur tezmir ad tili gher-negh takti (lfekra) ghef melmi ay negren wawalen am "agg" ed "aney" seg teqbaylit-nnegh.

Tanemmirt

Rzut ghef udeg-nnegh, yella deg-s umaynut - Visitez notre site, il y a du nouveau :

http://imedyazen1.tripod.com
 
Re : Les néologismes amazighs

pour le lait le terme générique c'est "aghghu " ou aghghi" qu'il soit "akweffay ou anddu! tanemmirt
 
Re : Les néologismes amazighs

en tachelhit

lait : takfayt

Est-ce que ça qualifie aussi le lait maternel?

J'ai jamais entendu takfayt n may s ou akwffay n may s

Par contre aghu n may s ou aghi n may s est courant en usage...

C'est comme qui dirait agayyu n w asif ou uxsas n w asif ou encore aqecca n w asif à la place de (au lieu de) ighf n w asif.
 
Re : Les néologismes amazighs

ur da yettendu w eghghu n tenna yessudtudtn!"aghghu "da yetghima yemqadda g unamk netta d "ukweffay" ! ighiy "ughghu ad yili yucka-d seg "hagh" (teins) amm "ukwffay" ("ayefki "g tantaliwin yadtn)seg "fk". acku tamessudtutd ar takk iff nns i memmi s! maca nghiy digh an-nini nwis 'akweffay" yusa-d seg "ikuffwa"(" ikluffwa " ) (écumes,mousse )takeckuct ittilin g ughghu akweffay ,g uneddu tedrus digs acku wr digs iqqimi w udi. wenna da yessendun issen is ira ad isty udi seg ughghu ,ur itghima d-akweffay ad yaghul innda negh "anddu".
 
Re : Les néologismes amazighs

ur da yettendu w eghghu n tenna yessudtudtn!"aghghu "da yetghima yemqadda g unamk netta d "ukweffay" ! ighiy "ughghu ad yili yucka-d seg "hagh" (teins) amm "ukwffay" ("ayefki "g tantaliwin yadtn)seg "fk". acku tamessudtutd ar takk iff nns i memmi s! maca nghiy digh an-nini nwis 'akweffay" yusa-d seg "ikuffwa"(" ikluffwa " ) (écumes,mousse )takeckuct ittilin g ughghu akweffay ,g uneddu tedrus digs acku wr digs iqqimi w udi. wenna da yessendun issen is ira ad isty udi seg ughghu ,ur itghima d-akweffay ad yaghul innda negh "anddu".

Azul fell-ak a gma,

Ad ak-inigh tanemmirt-nnek imi turid' s tmazight, yerna nekk fehmegh kullu awal ay d-tennid'.

Nessawel yat n tikkelt (ghe)f uz'ar n yisem n ukeffay negh "ayefki" (akk-n ay as-nettini s teqbaylit). Nekk ttxemmegh nwis ahat tezmer ad tili lmeâna-nnes taqdimt tucka-d seg "ax" negh "ekf/ucc" :

Ax ==== yekfa-d ===> ax (akeffay s tmaceght/tatergit), aghi (s tcelh'it, s tcawit, atg.).

Ekf/efk/ucc ===== yekfa-d ===== > aceffay (s tentalyin tiznatiyin, akeffay (s tcelh'it), afekkay (s teqbaylit n Ccriâet, At'las ablidi, Ldzayer), ayefki (s teqbaylit), atg.

Ar timlilit a gma
Ttaru-d s yiles amazigh afad ad nettemsefham s yiles-nnegh

Rzut-d (ghe)f udeg-nnegh - Visitez notre site :

Tiddukla Tadelsant Imedyazen
 
Re : Les néologismes amazighs

tanemmirt Amastan! ssurf i ghalgh is ur akw tsawlem xf "agh" d "fk". ur ssingh is tsawlem xf y"ikkil" d "ccnin"mid uhu !? amezwaru nettini y as s teàrabt "rrayb" d wis-sin aghu asemmam mi ggudin w aman.
 
Re : Les néologismes amazighs

augila: agheb/ aghef :: lait
ahaggar: agh :: lait
ghat: ax/yaff :: lait
atlas-MA: aghghu/i :: lait
etc/atg....

ghdames: cefe :: être frais
ahaggar: ikfay :: être frais (lait)
ghat: ax kafaya :: lait frais
rif: aceffay :: le lait
iznassen/chaouia: aghi aceffay: lait
chleuh méd: kefeyen/kefayen étant frais
chleuh:: akfay:: lait frais
 
Back
Top