voici une poème magnifique de archach ou ils évoquent notre cause amazigh en l'identifiant avec notre arbre centenaire l'arganier ,qui 'est en soi un des symbole fort de notre identité plusieurs fois millinaire:
1-izmezugh rebbi tagant ura sawalnt
2-ghassa ghas hâwlen mdden tsawl tenna yagh.
3-Iga wargan azîdâr iga wargan ssâbir yili gh irafan.
4-mid d uzrig ayad izzri rebbi f llas.
5-Is ukan tiwit làar kiyyin aya caqqur.
6-imma yargan igh ibbi nefl mat ittarin.
7-azzel xasm ssiàr ayalig atxasmn ilumas.
8-ixasmt u fraw gh tighitn lli sis iqln.
9-afrig argan igh ibbi n sutrt i wayyâd.
10-inna wargan i trga fek aman i wasif.
11-ara may ghnan ad agh issu gh irafan.
12-imma ghil gh nxlf ad agh sul ur issu yan.
13-lkst ar Sus ar iggi n Sus ar ihâhân.
14-uhuy argan itubbuyt n rat ittarix.
15-assis nsekr i wid aten ur ittafn nàic.
16-iga wargan addag irewan gh tassasin.
17-lligh irmi ssibab isyusi takatin.
18-ghassa gh iàfa rebbi dêrn fellas icuqqar.
19-nettu yajmil ibab nes nettu yas lxir.
20-argan igh yad ibbi datluhên tayyawin.
21-icuqqar wanna yudan gh imi sresn lûh.
22- inna wargan i terga fk aman i wasif.
23-ixelq agh rebbi gh lbur nmyar irafan.
24-n myar afrâd kra gingh iqqurn ffersin.
25-n myar inkan kra gigh iffrsin ikmêd.
26-asmhuzzu asmdudi ttayri qqurn.
27-askn zzrmêh ura ar ntrzza tiliwa nek.
28-asmhuzzu asmdudi s sin ifasn.
29-as nhênnc addag dagigh itxasamn
30-imik n usxn d ubazin aygh ur inegh
31-addag ay mazigh gigan ayk n ssutr
32-mayad izrin igh rad awigh tirra nek
33-ttaragh yit ura nhûddu tamkurart
34-ura lmziyt n waddag illan s lfiàl.
35-inna iyi baba f babas inna yasen
36-sin assark ur iknd lkhlq ntlnk.
37-tafukt aywi hayyi ar kwen tussûgh.
38-assar ak gis ur ibid lxlq nteln ak.
39-wissin argan at tgablt asghar nes
40-d iwtta n wakal gabl tighula nek
41-acku lâsl ad aghten ed iflen gh ifasn
izmezugh rebbi tagant ura sawalnt.
2-ghassa ghas hâwlen mdden tsawl tenna yagh.
3-Iga wargan azîdâr iga wargan ssâbir yili gh irafan.
4-mid d uzrig ayad izzri rebbi f llas.
5-Is ukan tiwit làar kiyyin aya caqqur.
6-imma yargan igh ibbi nefl mat ittarin.
7-azzel xasm ssiàr ayalig atxasmn ilumas.
8-ixasmt u fraw gh tighitn lli sis iqln.
9-afrig argan igh ibbi n sutrt i wayyâd.
10-inna wargan i trga fek aman i wasif.
11-ara may ghnan ad agh issu gh irafan.
12-imma ghil gh nxlf ad agh sul ur issu yan.
13-lkst ar Sus ar iggi n Sus ar ihâhân.
14-uhuy argan itubbuyt n rat ittarix.
15-assis nsekr i wid aten ur ittafn nàic.
16-iga wargan addag irewan gh tassasin.
17-lligh irmi ssibab isyusi takatin.
18-ghassa gh iàfa rebbi dêrn fellas icuqqar.
19-nettu yajmil ibab nes nettu yas lxir.
20-argan igh yad ibbi datluhên tayyawin.
21-icuqqar wanna yudan gh imi sresn lûh.
22- inna wargan i terga fk aman i wasif.
23-ixelq agh rebbi gh lbur nmyar irafan.
24-n myar afrâd kra gingh iqqurn ffersin.
25-n myar inkan kra gigh iffrsin ikmêd.
26-asmhuzzu asmdudi ttayri qqurn.
27-askn zzrmêh ura ar ntrzza tiliwa nek.
28-asmhuzzu asmdudi s sin ifasn.
29-as nhênnc addag dagigh itxasamn
30-imik n usxn d ubazin aygh ur inegh
31-addag ay mazigh gigan ayk n ssutr
32-mayad izrin igh rad awigh tirra nek
33-ttaragh yit ura nhûddu tamkurart
34-ura lmziyt n waddag illan s lfiàl.
35-inna iyi baba f babas inna yasen
36-sin assark ur iknd lkhlq ntlnk.
37-tafukt aywi hayyi ar kwen tussûgh.
38-assar ak gis ur ibid lxlq nteln ak.
39-wissin argan at tgablt asghar nes
40-d iwtta n wakal gabl tighula nek
41-acku lâsl ad aghten ed iflen gh ifasn
izmezugh rebbi tagant ura sawalnt.
2-ghassa ghas hâwlen mdden tsawl tenna yagh.
3-Iga wargan azîdâr iga wargan ssâbir yili gh irafan.
4-mid d uzrig ayad izzri rebbi f llas.
5-Is ukan tiwit làar kiyyin aya caqqur.
6-imma yargan igh ibbi nefl mat ittarin.
7-azzel xasm ssiàr ayalig atxasmn ilumas.
8-ixasmt u fraw gh tighitn lli sis iqln.
9-afrig argan igh ibbi n sutrt i wayyâd.
10-inna wargan i trga fek aman i wasif.
11-ara may ghnan ad agh issu gh irafan.
12-imma ghil gh nxlf ad agh sul ur issu yan.
13-lkst ar Sus ar iggi n Sus ar ihâhân.
14-uhuy argan itubbuyt n rat ittarix.
15-assis nsekr i wid aten ur ittafn nàic.
16-iga wargan addag irewan gh tassasin.
17-lligh irmi ssibab isyusi takatin.
18-ghassa gh iàfa rebbi dêrn fellas icuqqar.
19-nettu yajmil ibab nes nettu yas lxir.
20-argan igh yad ibbi datluhên tayyawin.
21-icuqqar wanna yudan gh imi sresn lûh.
22- inna wargan i terga fk aman i wasif.
23-ixelq agh rebbi gh lbur nmyar irafan.
24-n myar afrâd kra gingh iqqurn ffersin.
25-n myar inkan kra gigh iffrsin ikmêd.
26-asmhuzzu asmdudi ttayri qqurn.
27-askn zzrmêh ura ar ntrzza tiliwa nek.
28-asmhuzzu asmdudi s sin ifasn.
29-as nhênnc addag dagigh itxasamn
30-imik n usxn d ubazin aygh ur inegh
31-addag ay mazigh gigan ayk n ssutr
32-mayad izrin igh rad awigh tirra nek
33-ttaragh yit ura nhûddu tamkurart
34-ura lmziyt n waddag illan s lfiàl.
35-inna iyi baba f babas inna yasen
36-sin assark ur iknd lkhlq ntlnk.
37-tafukt aywi hayyi ar kwen tussûgh.
38-assar ak gis ur ibid lxlq nteln ak.
39-wissin argan at tgablt asghar nes
40-d iwtta n wakal gabl tighula nek
41-acku lâsl ad aghten ed iflen gh ifasn
1-izmezugh rebbi tagant ura sawalnt
2-ghassa ghas hâwlen mdden tsawl tenna yagh.
3-Iga wargan azîdâr iga wargan ssâbir yili gh irafan.
4-mid d uzrig ayad izzri rebbi f llas.
5-Is ukan tiwit làar kiyyin aya caqqur.
6-imma yargan igh ibbi nefl mat ittarin.
7-azzel xasm ssiàr ayalig atxasmn ilumas.
8-ixasmt u fraw gh tighitn lli sis iqln.
9-afrig argan igh ibbi n sutrt i wayyâd.
10-inna wargan i trga fek aman i wasif.
11-ara may ghnan ad agh issu gh irafan.
12-imma ghil gh nxlf ad agh sul ur issu yan.
13-lkst ar Sus ar iggi n Sus ar ihâhân.
14-uhuy argan itubbuyt n rat ittarix.
15-assis nsekr i wid aten ur ittafn nàic.
16-iga wargan addag irewan gh tassasin.
17-lligh irmi ssibab isyusi takatin.
18-ghassa gh iàfa rebbi dêrn fellas icuqqar.
19-nettu yajmil ibab nes nettu yas lxir.
20-argan igh yad ibbi datluhên tayyawin.
21-icuqqar wanna yudan gh imi sresn lûh.
22- inna wargan i terga fk aman i wasif.
23-ixelq agh rebbi gh lbur nmyar irafan.
24-n myar afrâd kra gingh iqqurn ffersin.
25-n myar inkan kra gigh iffrsin ikmêd.
26-asmhuzzu asmdudi ttayri qqurn.
27-askn zzrmêh ura ar ntrzza tiliwa nek.
28-asmhuzzu asmdudi s sin ifasn.
29-as nhênnc addag dagigh itxasamn
30-imik n usxn d ubazin aygh ur inegh
31-addag ay mazigh gigan ayk n ssutr
32-mayad izrin igh rad awigh tirra nek
33-ttaragh yit ura nhûddu tamkurart
34-ura lmziyt n waddag illan s lfiàl.
35-inna iyi baba f babas inna yasen
36-sin assark ur iknd lkhlq ntlnk.
37-tafukt aywi hayyi ar kwen tussûgh.
38-assar ak gis ur ibid lxlq nteln ak.
39-wissin argan at tgablt asghar nes
40-d iwtta n wakal gabl tighula nek
41-acku lâsl ad aghten ed iflen gh ifasn
izmezugh rebbi tagant ura sawalnt.
2-ghassa ghas hâwlen mdden tsawl tenna yagh.
3-Iga wargan azîdâr iga wargan ssâbir yili gh irafan.
4-mid d uzrig ayad izzri rebbi f llas.
5-Is ukan tiwit làar kiyyin aya caqqur.
6-imma yargan igh ibbi nefl mat ittarin.
7-azzel xasm ssiàr ayalig atxasmn ilumas.
8-ixasmt u fraw gh tighitn lli sis iqln.
9-afrig argan igh ibbi n sutrt i wayyâd.
10-inna wargan i trga fek aman i wasif.
11-ara may ghnan ad agh issu gh irafan.
12-imma ghil gh nxlf ad agh sul ur issu yan.
13-lkst ar Sus ar iggi n Sus ar ihâhân.
14-uhuy argan itubbuyt n rat ittarix.
15-assis nsekr i wid aten ur ittafn nàic.
16-iga wargan addag irewan gh tassasin.
17-lligh irmi ssibab isyusi takatin.
18-ghassa gh iàfa rebbi dêrn fellas icuqqar.
19-nettu yajmil ibab nes nettu yas lxir.
20-argan igh yad ibbi datluhên tayyawin.
21-icuqqar wanna yudan gh imi sresn lûh.
22- inna wargan i terga fk aman i wasif.
23-ixelq agh rebbi gh lbur nmyar irafan.
24-n myar afrâd kra gingh iqqurn ffersin.
25-n myar inkan kra gigh iffrsin ikmêd.
26-asmhuzzu asmdudi ttayri qqurn.
27-askn zzrmêh ura ar ntrzza tiliwa nek.
28-asmhuzzu asmdudi s sin ifasn.
29-as nhênnc addag dagigh itxasamn
30-imik n usxn d ubazin aygh ur inegh
31-addag ay mazigh gigan ayk n ssutr
32-mayad izrin igh rad awigh tirra nek
33-ttaragh yit ura nhûddu tamkurart
34-ura lmziyt n waddag illan s lfiàl.
35-inna iyi baba f babas inna yasen
36-sin assark ur iknd lkhlq ntlnk.
37-tafukt aywi hayyi ar kwen tussûgh.
38-assar ak gis ur ibid lxlq nteln ak.
39-wissin argan at tgablt asghar nes
40-d iwtta n wakal gabl tighula nek
41-acku lâsl ad aghten ed iflen gh ifasn
izmezugh rebbi tagant ura sawalnt.
2-ghassa ghas hâwlen mdden tsawl tenna yagh.
3-Iga wargan azîdâr iga wargan ssâbir yili gh irafan.
4-mid d uzrig ayad izzri rebbi f llas.
5-Is ukan tiwit làar kiyyin aya caqqur.
6-imma yargan igh ibbi nefl mat ittarin.
7-azzel xasm ssiàr ayalig atxasmn ilumas.
8-ixasmt u fraw gh tighitn lli sis iqln.
9-afrig argan igh ibbi n sutrt i wayyâd.
10-inna wargan i trga fek aman i wasif.
11-ara may ghnan ad agh issu gh irafan.
12-imma ghil gh nxlf ad agh sul ur issu yan.
13-lkst ar Sus ar iggi n Sus ar ihâhân.
14-uhuy argan itubbuyt n rat ittarix.
15-assis nsekr i wid aten ur ittafn nàic.
16-iga wargan addag irewan gh tassasin.
17-lligh irmi ssibab isyusi takatin.
18-ghassa gh iàfa rebbi dêrn fellas icuqqar.
19-nettu yajmil ibab nes nettu yas lxir.
20-argan igh yad ibbi datluhên tayyawin.
21-icuqqar wanna yudan gh imi sresn lûh.
22- inna wargan i terga fk aman i wasif.
23-ixelq agh rebbi gh lbur nmyar irafan.
24-n myar afrâd kra gingh iqqurn ffersin.
25-n myar inkan kra gigh iffrsin ikmêd.
26-asmhuzzu asmdudi ttayri qqurn.
27-askn zzrmêh ura ar ntrzza tiliwa nek.
28-asmhuzzu asmdudi s sin ifasn.
29-as nhênnc addag dagigh itxasamn
30-imik n usxn d ubazin aygh ur inegh
31-addag ay mazigh gigan ayk n ssutr
32-mayad izrin igh rad awigh tirra nek
33-ttaragh yit ura nhûddu tamkurart
34-ura lmziyt n waddag illan s lfiàl.
35-inna iyi baba f babas inna yasen
36-sin assark ur iknd lkhlq ntlnk.
37-tafukt aywi hayyi ar kwen tussûgh.
38-assar ak gis ur ibid lxlq nteln ak.
39-wissin argan at tgablt asghar nes
40-d iwtta n wakal gabl tighula nek
41-acku lâsl ad aghten ed iflen gh ifasn