le verbe chercher en tamazight

un mot utilisé dans la région de Taznaght[ayt wawzgit] avec la même racine:

amntru, imntra: mendiant


idir said:
Mais Agoram, tu ne connais pas ce mot: TR [mzgh] = D'LB [ar]

ceci ses exemples du moyen atlas:

ur da ytettr ghas amur nns
il ne réclame que sa part

ittr as anbgi n R'bbi
il lui a demandé hospitalité

tutra, tutriwin: demande; demande en mariage

- tyittir
- ssutur
- myattar
- asutr
- utur
- imitr
- amatraw
- amssutr

Source| Dictionnaire tamazight - français par Miloud Taifi (Maroc Central)
 
idir said:
un mot utilisé dans la région de Taznaght[ayt wawzgit] avec la même racine:

amntru, imntra: mendiant

J'avoue que je ne connaissais pas ce mot....le territoire d'ait wawzgit est assez vaste et il peut y'avoir quelques differences entre les tribus de siroua , de l'anti-atlas et du haut atlas qui forment cette confederation...

chez nous mendiant=imjiri
 
Baddou said:
sude est

chercher= nada, qelleb, da tnadagh moch, je cherche le chat. youchka moch, il est perdu le chat

ssigle, ou bien agel, veut dire acrocher, ssigel tasact, acroche le sac
-
azul/salut
- au nord de tamazgha : on dit :::: tutra / tumtra = demande / les demandes
-chez les ibudrarn : siggil = demander
- -------------------: saqqsa = quistionner / ce rensiegnier
---------------------: aG'wl = pendre / accrocher
--nadi: taàrabt a y ann --
- cubbu / ttcubbu : taàrabt a y ann---------
------------------------------------------------- AWAL: ix(gh) flli ur tqqint imi nnek: r akk AG'LEX (gh) = si tu ferme pas ta bouche sur moi : je tu pend ---------------------------
 
S teqbaylit

Azul fell-awen,

Nekni neqqar (nettini) s teqbaylit :

Chercher : nadi, qelleb, hu'ff, h'ewwes

Nadi :
La ttnadigh fell-ak === je te cherche / I'm looking for you
La tettnadi yiwen wedlis === elle cherche un livre / I'm looking for a book

Qelleb :
La t-ttqelliben deg taddart === ils le cherchent dans le village / they are looking for him in the village
La nettqellib ghef yigerdan-nni === on cherche les enfants / we are looking for the children

H'uff :
La tetth'uff ghef mmi-s === elle cherche son fils / she's looking for her son

H'ewwes :
H'ewwsegh fell-as, ur t-ufigh ara === je l'ai cherché, et je ne l'ai pas retrouvé

"Qelleb" d "h'ewwes" yusa-d seg taâr'abt.

Deg teqbaylit, neqqar-d daghen "h'ewwes" deg unamek n merreh' (se promener/to have a walk) :

Ad neffegh, ad nh'ewwes citt'ah'

Ar timlilit ma yebgha R'ebbi

Anmager-nnegh s yiles amazigh :

http://fr.groups.yahoo.com/group/imedyazen1/
 
Amastan1 said:
Azul fell-awen,

Nekni neqqar (nettini) s teqbaylit :

Chercher : nadi, qelleb, hu'ff, h'ewwes

Nadi :
La ttnadigh fell-ak === je te cherche / I'm looking for you
La tettnadi yiwen wedlis === elle cherche un livre / I'm looking for a book

Qelleb :
La t-ttqelliben deg taddart === ils le cherchent dans le village / they are looking for him in the village
La nettqellib ghef yigerdan-nni === on cherche les enfants / we are looking for the children

H'uff :
La tetth'uff ghef mmi-s === elle cherche son fils / she's looking for her son

H'ewwes :
H'ewwsegh fell-as, ur t-ufigh ara === je l'ai cherché, et je ne l'ai pas retrouvé

"Qelleb" d "h'ewwes" yusa-d seg taâr'abt.

Deg teqbaylit, neqqar-d daghen "h'ewwes" deg unamek n merreh' (se promener/to have a walk) :

Ad neffegh, ad nh'ewwes citt'ah'

Ar timlilit ma yebgha R'ebbi

Anmager-nnegh s yiles amazigh :

http://fr.groups.yahoo.com/group/imedyazen1/


En Chleuh, on dit siggel, snubbuch ...
On utilise aussi qelleb et h'ewwes mais c'est de l'arabe dialectal.
H'uff je connais pas mais nadi en arabe ( nada, yunadi ) veut dire appeler quelqu'un.
 
H'uff

Amyag-a neqqar-it deg yiwen wanzi (lemtel/proverb) :

Nnan-as i wemceddal :

Deg unebdu h'uff, h'uff, deg ccetwa, rd'el-iyi-d ay awedd'uf

Anebdu : été

Amceddal : sorte de grande fourmi

Awedd'uf : fourmis

Tagi d tamacahut (tanfust) n wemceddal akk d uwedd'uf, tcuba tin n "uwerdeddjid' akk d uwedd'uf" (la cigale et la fourmi).

Ar timlilit
 
Amastan1 said:
Awedd'uf : fourmis
(tanfust) n wemceddal akk d uwedd'uf, tcuba tin n "uwerdeddjid' akk d uwedd'uf" (la cigale et la fourmi).

Ar timlilit

-Axattuf: fourmis

-tanfust n"uxattuf D wajuj" ,Ajuj: la cigale
 
Azul fell-ak a gma

Deg teqbaylit, awet't'uf yekka-d seg "skutt'ef" (anamek-is/lmeâna-s : bbi - pincer) : semman-as akk-a i "uwet't'uf" acku "yeskitt'if" (ittebbi - il pince).

Skitt'ef yella deg teqbaylit akk d temz'abit (n Mz'ab).

S temz'abit qqaren (ttinin) : akett'uf.

Skitt'ef nezmer ad d-nekkes seg-s az'ar : T'F (tt'ef)

Deg teqbaylit, ajuj neqqar-as (nettini-yas) :

Awerdjeddjid'
Warz'igen
Zz'dec

Deg tmaheght (tatergit) qqaren-as :

Wa iz'eggen

Deg teqbaylit n Ccenwa (tacenwit) qqaren-as :

arjaj (s [j] ufay - emphatique)

D awal-a aneggaru ay yemcabahen d "ajuj" n tcelh'it.

Ar timlilit ma yebgha R'ebbi
 
Awerdjeddjid' (negh ajuj)

Ssalam εlikum,

Warẓigen (cigale) d abeεεuc-nni yettsuγun deg unebdu. Yemxallaf wamek ay s-qqaren deg tmiwa timaziγwalin, yernu tudert-is tessewham, aṭas n medden ur tt-nessin ara. Amur ameqran deg-neγ ssnen kan dakk-n warẓigen itteffeγ-d deg unebdu i wakk-n ad aγ-yesseḥreq s usuγu-nni-yines. D acu kan, warẓigen maci ala deg unebdu kan ay yettidir, wanag taḥkayt-is γezzifet.

Deg Tmurt n Leqbayel i yiman-is, leqḍeγ-d ṛebεa yismawen n "warẓigen" : qqaren-as "warẓigen" neγ "awerğeğğiḍ" deg Yiwaḍiyen akk d tmiwa ay ten-id-iqerben, "ẓẓdec" deg kra n tmiwa niḍen. Qqaren-as daγen "abẓiẓ" deg tama n Σin Lḥemmam, akk-n d-nenna tikkelt-nni iεeddan. D acu kan, nekk smenyafeγ ad ddmeγ sin wawalen deg yeḍrisen-iw : warẓigen, acku yettemcabi γer "wa iẓeggen" -d isem n ubeεεuc-agi s tmaheγt- akk d "awerğeğğiḍ", d isem yesεan talγa talugant (forme régulière), u nezmer ad d-nessuddem seg-s asget (pluriel) mebla uguren (awerğeğğiḍ > iwerğeğğiḍen).

Warẓigen d abeεεuc alemmas, yesεa ger n 2 d 5 yisuntimitren, d "azuran" u tafekka-s (ṣ̣ṣ̣ura-s) teččuṛ d anẓaden. Warẓigen yesεa ṛebεa wafriwen. Mi ara yafeg, nezmer ad ten-nwali. Yesεa sin wafriwen imeqranen (d wid n ufella) akk d sin wafriwen d imecṭuḥen (wid n wadda). Afriwen-is d ifrawanen (transparents) u ttbanen-d deg-sen "yiẓuran".

Warẓigen yettidir deg tmura yeḥman. Nezmer ad t-naf deg wakk timura ay d-yezzin γef yilel Agrakal (Méditerranée). Ma deg Tuṛuft, warẓigen ur yettidir ara deg tmiwa anda ay qessḥet tegrest (ccetwa). Nezmer ad t-naf deg Fṛansa, maca deg Brịṭanya Tameqrant, yettidir kan deg wenẓul.

Warẓigen itteffeγ-d mi ara yebdu ad iḥemmu lḥal, deg waggur n Yunyu (juin), u yeḥwağ anebdu yeḥman u d aγezfan i wakk-n ad yesεu lweqt ad yefrurex. Taṣ̣ebḥit, akk-n kan ara taweḍ teẓγelt γer 22 n tfesniwin (22° C), ad yebdu warẓigen ad yettsuγu. D ddkeṛ ay yettsuγun i wakk-n ad d-yejbed nnta, dγa asuγu-yagi d ay-n yessefken γer yiwerğeğğiḍen i wakk-n ad frurxen.

Warẓigen dima nettaf-it deg yisekla (ttjuṛ), imi din ay yettaf ay-n ara yečč. Yuγ lḥal, warzigen itett aselγaγ (sève) n yisekla, u yettsummu-t s yiwen ujeεbub ay yes ay ineqqer taferkit (iqcer) useklu-nni.

Nnta n warẓigen tettarew timellalin-is deg yemγan akk d yifurkawen yekkawen, yeqquren. Tezmer ad tesser ger 200 d 300 n tmellalin timecṭuḥin. Timellalin-a ad d-frurxent ger Ctembeṛ d Tubeṛ, mi ara d-yaweḍ wemwan (lexrif). Akk-n kan ara d-tefrurex twekka n uwerğeğğiḍ, ad tekcem s akal u ad teffer din. Tawekka-ya tezmer ad tidir alamma d 4 yiseggasen ddaw wakal !!! Yernu d aselγaγ (sève) n yiẓuran n yemγan ara ttett deg tallit-a. Tawekka n uwerğeğğiḍ tettbeddil talγa (forme) 7 yiberdan deg ṛebεa-yagi yiseggasen. Sakk-in, asmi ara d-teffeγ "twekka"-ya seg wakal, ad tbeddel "aglim" i tikkelt taneggarut, u ad d-yeffeγ seg-s ubeεεuc-nni yesεan afriwen u yezmer ad yafeg, warẓigen-nni ay nessen.

Warẓigen maci s yimi-s ay yettsuγu, wanag yesεa yiwet n teglimt ger wedmar-is d tεebbuḍt-is, yetthuzzu-tt, dγa d nettat ay d-ittgen imesli-nni (ṣ̣ṣ̣ut) yesseḥraqen. Zik, llan yimassanen la ttxemmimen dakk-n warẓigen, γas yettsuγu, maca ur yezmir ara ad isel. Anamek-is γas ma yella warẓigen itteg-d imesli iğehden, maca netta d aεeẓẓug, ur yezmir ara ad as-isel. Jean-Henri Fabre (1823-1915) d yiwen umassan n yibeεεac afṛensis, yeεreḍ ad d-yessebgen. Fabre yenna-d dakk-n mi ara t-iwali warẓigen, ad yeḥbes seg usuγu, deg lweqt ay deg mi ara yeffer γef warẓigen-nni u ad yebdu ad ixeddem lḥess, warẓigen-nni ur yettsusum ara, u ad ikemmel ad yettsuγu, amzun ur yesli i wacemma. I wakk-n ad d-yefk ttbut dakk-n warẓigen ur isell ara, Fabre yewwi-d lmedfeε u yewwet yis-s yiwen useklu (ttejṛa) yeččuṛen d iwerğeğğiḍen ara yettsuγun. Γas lmedfeε-nni iga lḥess d ameqran, iwerğeğğiḍen-nni ur ḥbisen ssusmen ara u kemmlen la ttsuγun, amzun acemma ur yeḍri. D ay-a ay yeğğan Fabre ad d-yini dakk-n iwerğeğğiḍen d iεeẓẓugen s tidet.

D acu kan, ay-a yezmer ad aγ-d-iban d aγwali (bizarre), d ay-n ur nettwafham, d ay-n yessewhamen. Yuγ lḥal, ma yella awerğeğğiḍ yesseqdac asuγu-yines (ay yellan d imesli - d ṣṣut) i wakk-n ad d-yejbed nnta-yines, ihi nnta-nni-yines yessefk ad as-tsel i wakk-n ad d-tas γur-s (!!!). Maca deg yiseggasen n 1960 d 1970, sbegnen-d yimassanen dakk-n nnta n uwerğeğğiḍ tezmer ad tsel i yimesliyen s wesnagar (fréquence) yemxallafen γef win ay yes nsel nekni. Lḥess ara teg tiyita n lmedfeε zemren ad as-slen yemdanen, maca awerğeğğiḍ ur yezmir ad as-isel.

Deg Yiwunak Yedduklen (Etats-Unis), yettidir yiwen n ṣ̣ṣ̣enf n warẓigen, d netta ay d abeεεuc yesεan leεmeṛ aγezfan akk deg umaḍal (ddunit). Wagi qqaren-as awerğeğğiḍ n Temrikt n Ugafa (tawsit/genre Magicicada). Abeεεuc-agi yessewham imi asmi ara d-yefrurex, "tawekka-yines" tettidir 17 yiseggasen s ddaw tmurt, sakk-in, yettaweḍ-d wass ay deg d-tteffeγ, tteqqel d awerğeğğiḍ amengaḍ (adulte). Awerğeğğiḍ-agi yettidir deg wegmuḍ (ccerq) n Yiwunak Yedduklen, u itteffeγ-d deg tlemmast n Magu, mi ara taweḍ teẓγelt γer 17 n tfesniwin (17° C). D acu kan, ay-n yessewhamen ugar netta dakk-n awerğeğğiḍ-agi, asmi ara d-yeffeγ seg wakal, yettidir kan yiwen ... yiḍ !!! Deg yiḍ-nni ara d-ffγen akk waytmaten-is, ad suγen, ad frurxen, nnta ad tessers timellalin-is, u mi ara yali wass, ad mmten meṛṛa.

Deg tgara, bγiγ kan ad d-iniγ dakk-n La Fontaine yeḥka-d yiwet n tengalt γef uwerğeğğiḍ akk d tweṭṭuft. Tangalt-agi ad awen-tt-id-awiγ deg wussan ara d-iteddun s tmaziγt, ncalleh. Deg tengalt-agi, awerğeğğiḍ yeqqim la icennu s teγzef n unebdu, deg lweqt ay deg taweṭṭuft la tqeddec i wakk-n ad teg lεewla i tegrest (ccetwa). Tangalt-agi tettwassen deg tmaziγt. Deg tama-nneγ (At Yiraten, At Dwala, Iwaḍiyen), nḥekku-d dakk-n d amceddal (d yiwen n ṣ̣ṣ̣enf n uweṭṭuf, d ameqran), ay yemmuten seg usemmiḍ. Dγa qqaren-d dakk-n yella wemgerrad ger uweṭṭuf akk d wemceddal. Aweṭṭuf ijemmeε lεewla, deg lweqt ay deg amceddal "yettazzal kan, iteddu kan", ur yesεi lmeεna. Γef way-a ay d-yeqqim wanzi-nni : Deg unebdu, ḥuff, ḥuff, deg ccetwa, rḍel-iyi-d ay aweṭṭuf. "Ḥuff" anamek-is "nadi, qelleb" deg teqbaylit n Tuğa.

Ma d isem n ubeεεuc-agi yuklal daγen ad as-neqqim. "Warẓigen", akk-n d-nniγ sufella-yagi, yettemcabi γer "wa iẓeggen" n tmaheγt n Uhaggaṛ. Deg tmaheγt, awal-a anamek-is "win iẓeggen" neγ "aγersiw-nni iẓeggen" d acu kan, ur ssineγ ara d acu ay d anamek n wemyag "iẓeggen" deg tmaheγt, yernu ula d anaḍ (impératif) n wemyag-agi ur t-ssineγ ara s ttbut. "Iẓeggen" d amaγun (participe). Amaγun-agi yesεa talγa n "ikessen" (n wemyag "eks"). Dγa anaḍ n "iẓeggen" ad yili "eẓg". Ahat "eẓg" anamek-is "zεeḍ, εeyyeḍ, suγ", u d netta ay d-yefkan amyag n taεṛabt taγerfant "ẓgi" ("raw yeẓgi-lek" > "la d ak-d-yeγγar/la d ak-d-yessawal"). Ihi, deg laṣ̣el, "wa iẓeggen" ad yili unamek-is "win yettsuγun". Ma d "warẓigen" ad yili yekka-d seg wawal-nni n tmaheγt neγ tmaziγt taqdimt.

Awal "ẓẓdec" yezmer ad yili daγen yekka-d seg uẓar n *eẓg, dγa ad yili ibedden kan akk d zzman (?).

Ma d awal "awerğeğğiḍ", yettemcabi γer "warẓigen", maca wissen ma yella seg-s ay d-yekka. D acu kan, la ttxemmimeγ dakk-n awal-a nezmer ad t-nesseqreb γer "cicada" ay yellan d isem alatini n uwerğeğğiḍ. Isem-agi n "cicada" yekka-d seg tegrigit, kiccos (taglimt/membrane) et ado (cnu), meḥsub "taglimt icennun". "Kiccos-ado" n tegrigit yefkayefka-d "cicada" deg tlatinit, u aneggaru-yagi yefka-d "cigale" deg tefṛensist. Deg tlatinit, "cicada" yettwanṭaq-d [čikada], dγa yezmer lḥal ad yili "awerğeğğiḍ" yekka-d seg "cicada". Ta d tamuγli-yinu tudmawant.
 
Awerdjeddjid' (negh ajuj)

Ssalam εlikum,

Warẓigen (cigale) d abeεεuc-nni yettsuγun deg unebdu. Yemxallaf wamek ay s-qqaren deg tmiwa timaziγwalin, yernu tudert-is tessewham, aṭas n medden ur tt-nessin ara. Amur ameqran deg-neγ ssnen kan dakk-n warẓigen itteffeγ-d deg unebdu i wakk-n ad aγ-yesseḥreq s usuγu-nni-yines. D acu kan, warẓigen maci ala deg unebdu kan ay yettidir, wanag taḥkayt-is γezzifet.

Deg Tmurt n Leqbayel i yiman-is, leqḍeγ-d ṛebεa yismawen n "warẓigen" : qqaren-as "warẓigen" neγ "awerğeğğiḍ" deg Yiwaḍiyen akk d tmiwa ay ten-id-iqerben, "ẓẓdec" deg kra n tmiwa niḍen. Qqaren-as daγen "abẓiẓ" deg tama n Σin Lḥemmam, akk-n d-nenna tikkelt-nni iεeddan. D acu kan, nekk smenyafeγ ad ddmeγ sin wawalen deg yeḍrisen-iw : warẓigen, acku yettemcabi γer "wa iẓeggen" -d isem n ubeεεuc-agi s tmaheγt- akk d "awerğeğğiḍ", d isem yesεan talγa talugant (forme régulière), u nezmer ad d-nessuddem seg-s asget (pluriel) mebla uguren (awerğeğğiḍ > iwerğeğğiḍen).

Warẓigen d abeεεuc alemmas, yesεa ger n 2 d 5 yisuntimitren, d "azuran" u tafekka-s (ṣ̣ṣ̣ura-s) teččuṛ d anẓaden. Warẓigen yesεa ṛebεa wafriwen. Mi ara yafeg, nezmer ad ten-nwali. Yesεa sin wafriwen imeqranen (d wid n ufella) akk d sin wafriwen d imecṭuḥen (wid n wadda). Afriwen-is d ifrawanen (transparents) u ttbanen-d deg-sen "yiẓuran".

Warẓigen yettidir deg tmura yeḥman. Nezmer ad t-naf deg wakk timura ay d-yezzin γef yilel Agrakal (Méditerranée). Ma deg Tuṛuft, warẓigen ur yettidir ara deg tmiwa anda ay qessḥet tegrest (ccetwa). Nezmer ad t-naf deg Fṛansa, maca deg Brịṭanya Tameqrant, yettidir kan deg wenẓul.

Warẓigen itteffeγ-d mi ara yebdu ad iḥemmu lḥal, deg waggur n Yunyu (juin), u yeḥwağ anebdu yeḥman u d aγezfan i wakk-n ad yesεu lweqt ad yefrurex. Taṣ̣ebḥit, akk-n kan ara taweḍ teẓγelt γer 22 n tfesniwin (22° C), ad yebdu warẓigen ad yettsuγu. D ddkeṛ ay yettsuγun i wakk-n ad d-yejbed nnta, dγa asuγu-yagi d ay-n yessefken γer yiwerğeğğiḍen i wakk-n ad frurxen.

Warẓigen dima nettaf-it deg yisekla (ttjuṛ), imi din ay yettaf ay-n ara yečč. Yuγ lḥal, warzigen itett aselγaγ (sève) n yisekla, u yettsummu-t s yiwen ujeεbub ay yes ay ineqqer taferkit (iqcer) useklu-nni.

Nnta n warẓigen tettarew timellalin-is deg yemγan akk d yifurkawen yekkawen, yeqquren. Tezmer ad tesser ger 200 d 300 n tmellalin timecṭuḥin. Timellalin-a ad d-frurxent ger Ctembeṛ d Tubeṛ, mi ara d-yaweḍ wemwan (lexrif). Akk-n kan ara d-tefrurex twekka n uwerğeğğiḍ, ad tekcem s akal u ad teffer din. Tawekka-ya tezmer ad tidir alamma d 4 yiseggasen ddaw wakal !!! Yernu d aselγaγ (sève) n yiẓuran n yemγan ara ttett deg tallit-a. Tawekka n uwerğeğğiḍ tettbeddil talγa (forme) 7 yiberdan deg ṛebεa-yagi yiseggasen. Sakk-in, asmi ara d-teffeγ "twekka"-ya seg wakal, ad tbeddel "aglim" i tikkelt taneggarut, u ad d-yeffeγ seg-s ubeεεuc-nni yesεan afriwen u yezmer ad yafeg, warẓigen-nni ay nessen.

Warẓigen maci s yimi-s ay yettsuγu, wanag yesεa yiwet n teglimt ger wedmar-is d tεebbuḍt-is, yetthuzzu-tt, dγa d nettat ay d-ittgen imesli-nni (ṣ̣ṣ̣ut) yesseḥraqen. Zik, llan yimassanen la ttxemmimen dakk-n warẓigen, γas yettsuγu, maca ur yezmir ara ad isel. Anamek-is γas ma yella warẓigen itteg-d imesli iğehden, maca netta d aεeẓẓug, ur yezmir ara ad as-isel. Jean-Henri Fabre (1823-1915) d yiwen umassan n yibeεεac afṛensis, yeεreḍ ad d-yessebgen. Fabre yenna-d dakk-n mi ara t-iwali warẓigen, ad yeḥbes seg usuγu, deg lweqt ay deg mi ara yeffer γef warẓigen-nni u ad yebdu ad ixeddem lḥess, warẓigen-nni ur yettsusum ara, u ad ikemmel ad yettsuγu, amzun ur yesli i wacemma. I wakk-n ad d-yefk ttbut dakk-n warẓigen ur isell ara, Fabre yewwi-d lmedfeε u yewwet yis-s yiwen useklu (ttejṛa) yeččuṛen d iwerğeğğiḍen ara yettsuγun. Γas lmedfeε-nni iga lḥess d ameqran, iwerğeğğiḍen-nni ur ḥbisen ssusmen ara u kemmlen la ttsuγun, amzun acemma ur yeḍri. D ay-a ay yeğğan Fabre ad d-yini dakk-n iwerğeğğiḍen d iεeẓẓugen s tidet.

D acu kan, ay-a yezmer ad aγ-d-iban d aγwali (bizarre), d ay-n ur nettwafham, d ay-n yessewhamen. Yuγ lḥal, ma yella awerğeğğiḍ yesseqdac asuγu-yines (ay yellan d imesli - d ṣṣut) i wakk-n ad d-yejbed nnta-yines, ihi nnta-nni-yines yessefk ad as-tsel i wakk-n ad d-tas γur-s (!!!). Maca deg yiseggasen n 1960 d 1970, sbegnen-d yimassanen dakk-n nnta n uwerğeğğiḍ tezmer ad tsel i yimesliyen s wesnagar (fréquence) yemxallafen γef win ay yes nsel nekni. Lḥess ara teg tiyita n lmedfeε zemren ad as-slen yemdanen, maca awerğeğğiḍ ur yezmir ad as-isel.

Deg Yiwunak Yedduklen (Etats-Unis), yettidir yiwen n ṣ̣ṣ̣enf n warẓigen, d netta ay d abeεεuc yesεan leεmeṛ aγezfan akk deg umaḍal (ddunit). Wagi qqaren-as awerğeğğiḍ n Temrikt n Ugafa (tawsit/genre Magicicada). Abeεεuc-agi yessewham imi asmi ara d-yefrurex, "tawekka-yines" tettidir 17 yiseggasen s ddaw tmurt, sakk-in, yettaweḍ-d wass ay deg d-tteffeγ, tteqqel d awerğeğğiḍ amengaḍ (adulte). Awerğeğğiḍ-agi yettidir deg wegmuḍ (ccerq) n Yiwunak Yedduklen, u itteffeγ-d deg tlemmast n Magu, mi ara taweḍ teẓγelt γer 17 n tfesniwin (17° C). D acu kan, ay-n yessewhamen ugar netta dakk-n awerğeğğiḍ-agi, asmi ara d-yeffeγ seg wakal, yettidir kan yiwen ... yiḍ !!! Deg yiḍ-nni ara d-ffγen akk waytmaten-is, ad suγen, ad frurxen, nnta ad tessers timellalin-is, u mi ara yali wass, ad mmten meṛṛa.

Deg tgara, bγiγ kan ad d-iniγ dakk-n La Fontaine yeḥka-d yiwet n tengalt γef uwerğeğğiḍ akk d tweṭṭuft. Tangalt-agi ad awen-tt-id-awiγ deg wussan ara d-iteddun s tmaziγt, ncalleh. Deg tengalt-agi, awerğeğğiḍ yeqqim la icennu s teγzef n unebdu, deg lweqt ay deg taweṭṭuft la tqeddec i wakk-n ad teg lεewla i tegrest (ccetwa). Tangalt-agi tettwassen deg tmaziγt. Deg tama-nneγ (At Yiraten, At Dwala, Iwaḍiyen), nḥekku-d dakk-n d amceddal (d yiwen n ṣ̣ṣ̣enf n uweṭṭuf, d ameqran), ay yemmuten seg usemmiḍ. Dγa qqaren-d dakk-n yella wemgerrad ger uweṭṭuf akk d wemceddal. Aweṭṭuf ijemmeε lεewla, deg lweqt ay deg amceddal "yettazzal kan, iteddu kan", ur yesεi lmeεna. Γef way-a ay d-yeqqim wanzi-nni : Deg unebdu, ḥuff, ḥuff, deg ccetwa, rḍel-iyi-d ay aweṭṭuf. "Ḥuff" anamek-is "nadi, qelleb" deg teqbaylit n Tuğa.

Ma d isem n ubeεεuc-agi yuklal daγen ad as-neqqim. "Warẓigen", akk-n d-nniγ sufella-yagi, yettemcabi γer "wa iẓeggen" n tmaheγt n Uhaggaṛ. Deg tmaheγt, awal-a anamek-is "win iẓeggen" neγ "aγersiw-nni iẓeggen" d acu kan, ur ssineγ ara d acu ay d anamek n wemyag "iẓeggen" deg tmaheγt, yernu ula d anaḍ (impératif) n wemyag-agi ur t-ssineγ ara s ttbut. "Iẓeggen" d amaγun (participe). Amaγun-agi yesεa talγa n "ikessen" (n wemyag "eks"). Dγa anaḍ n "iẓeggen" ad yili "eẓg". Ahat "eẓg" anamek-is "zεeḍ, εeyyeḍ, suγ", u d netta ay d-yefkan amyag n taεṛabt taγerfant "ẓgi" ("raw yeẓgi-lek" > "la d ak-d-yeγγar/la d ak-d-yessawal"). Ihi, deg laṣ̣el, "wa iẓeggen" ad yili unamek-is "win yettsuγun". Ma d "warẓigen" ad yili yekka-d seg wawal-nni n tmaheγt neγ tmaziγt taqdimt.

Awal "ẓẓdec" yezmer ad yili daγen yekka-d seg uẓar n *eẓg, dγa ad yili ibedden kan akk d zzman (?).

Ma d awal "awerğeğğiḍ", yettemcabi γer "warẓigen", maca wissen ma yella seg-s ay d-yekka. D acu kan, la ttxemmimeγ dakk-n awal-a nezmer ad t-nesseqreb γer "cicada" ay yellan d isem alatini n uwerğeğğiḍ. Isem-agi n "cicada" yekka-d seg tegrigit, kiccos (taglimt/membrane) et ado (cnu), meḥsub "taglimt icennun". "Kiccos-ado" n tegrigit yefkayefka-d "cicada" deg tlatinit, u aneggaru-yagi yefka-d "cigale" deg tefṛensist. Deg tlatinit, "cicada" yettwanṭaq-d [čikada], dγa yezmer lḥal ad yili "awerğeğğiḍ" yekka-d seg "cicada". Ta d tamuγli-yinu tudmawant.

Rzut γef :

http://fr.groups.yahoo.com/group/imedyazen1/message/127
 
Tarifit teqreb gher teqbaylit n Ccenwa

Azul fell-ak a gma,

Tarifit n Ugafa (nord) n Merr'uk teqreb γer teqbaylit n Ccenwa (tacenwit) akk d tmaziγt n Ayt Snus (Beni Snous) deg Tlemsan (lγerb n Ldzayer).

Ar timlilit ma yexs Ugellid


Čč Ḍḍ Ğğ Ḥḥ Γγ
Ṛ ṛ Ṣ ṣ̣ Ṭ̣ṭ Ẓ ẓ Σ ε
 
agoram said:
Ma a(d) s tsiggilt? que cherches tu?

Afra fellawn,

On utilise le verbe ineg:

Ma s t'inagt? = Que cherches tu?

Et quand on l'a trouvé:
Ufigh ma s't'inagagh = J'ai trouvé ce que je cherchais.
 
Amzwaru said:
Afra fellawn,

On utilise le verbe ineg:

Ma s t'inagt? = Que cherches tu?

Et quand on l'a trouvé:
Ufigh ma s't'inagagh = J'ai trouvé ce que je cherchais.
-------------------
--: ttguyus :::: chercher
--: ggus :::: cherche
--: inig :::: nommé ( lui mettre un nom )
--: siggl :::: demander
--: asiggl :::: la demande
------------------------------- ufigh ghaylli sa ttguyus agh::: j'ai trouvé ce que je cherchais))))
 
Dans le dialecte que je parle (dialecte zenete du nord du moyen atlas, proche des Iznassen) on utilise le verbe Chuch
Chuchegh = je cherche
Man x tchucht = que cherches tu ?

Quel est le verbe en tachelhit et dans les autres aires régionales du Tamazight.
Merci à l'avance.

Dans le Rif on utilise 2 mots choch et azo,
azo signifie aussi vouloir
azo ghas --> cherche le
 
Back
Top